Unutmadan Söylemeliyim: Aktüel
Aktüel etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Aktüel etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

2023-04-06

Geleceğimiz için Susuz Tarım (Kuru Tarım)

Geleceğimiz için Susuz Tarım (Kuru Tarım)

 

susuz tarım

Son yıllarda Dünya genelinde ve Ülkemizde kuraklığa doğru bir ilerleyiş mevcut ne yazık ki. Geleceğimizi korumak için ve tarım sürdürülebilirliği için kuru tarıma geçilmesi kaçınılmaz  görünüyor. Susuzluk ve kuraklık için gelecek yıllarda bu hayatımızda önemli bir rol oynayacak ve bunun teşvik edilerek bir an önce  kullanılmaya başlanması çok önemli.

Susuz tarım, geleneksel adıyla “kuru tarım”, insanlar Mezopotamya’da ve Anadolu’da toprağı ekip biçmeye başladıkları ilk günden beri yani yaklaşık 10 bin yıldır uygulanan, yağmur ve kar yağışına dayalı bir tarım yöntemi. Susuz tarımda ve kuru tarımda, tohum veya fidenin dikimi esnasında verilen can suyu dışında sulama yapılmaz. 

Susuz tarımın en önemli ilkelerinden biri de "no till farming” yani “pulluksuz tarım”'dır. Böylelikle tarlaya traktör veya çapa makinesi ile müdahale edilmeden, el çapası ile işlenmesi toprak fauna'sının ve florasının bozulmasına engel olarak bitkilerinizin yaşamı için en elverişli ortamı oluşturmaktadır. Böylece permakültürün doğal yaşamını sağlamaktadır. Permakültür, belirli bir toprak parçası üzerindeki tüm canlıların ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak sürdürülebilir bir sosyal düzen ve tarımsal üretim amaçlar. Örtü işlevi görecek bitki sapı-samanı, kuru yaprak ve ağaç kabukları veya çakıl ile toprağın üzerini örtme işlemi gibi teknikler ile topraktaki nem muhafaza ediliyor ve su tasarrufu yapılıyor. Bu yöntem ile Yağmur hasadı ile kısıtlı su kaynaklarını korumak amaçlanıyor, kompost üreterek ve doğal gübre kullanarak topraktaki organik madde miktarını artırarak koruma hedefleniyor. Tarımsal üretimde suni gübre veya zirai ilaç kesinlikle kullanılmıyor.

Konya'da ağaç yetiştirmede karşılaştıkları susuzluk problemine çözüm üretmek amacıyla yola çıkan 3 arkadaş, meyve ve sebzecilikte susuz tarıma imkan veren "Ekobox" çözümünü geliştirmiş. Ağaç ve sebze fidelerinin, hayatı boyunca sadece 16 litre su kullanarak yetişmesini ve kökünün topraktaki su kaynağına ulaşmasını sağlayan sistem; çöl, taşlık ve kurak alanlarda dahi meyve ve sebzecilik yapılmasına imkanı veriyor.

Dünyada kültürü yapılan 138 meyve türünden 75'e yakınının Türkiye'de yetişmesi, verimli topraklar, insan gücü ve eşsiz doğal kaynaklar ile Türkiye'i bir adım öne çıkarıyor. Ekobox, gece gündüz sıcaklık farklılığından dolayı hem kendisi su üretiyor hem de yağmurdan, çiğden hasat yaparak kendi haznesini su ile dolduruyor. Altında bulunan fitil vasıtasıyla fidanın köküne suyu veya nemi iletiyor. Çok az miktarda bir nemlilik oluşturarak altında su sütunu oluşturmaya çalışıyor. Yer altındaki sular yukarı doğru hareketleniyor. Yukarıdan da Ekobox ile sağlanan nemlilikle birleşince fidan o sütunu takip ederek kazık kök yapıyor. İlk olarak koyduğunuz 16 litre su dışında bir daha ağaç veya sebze fidesine hayatı boyunca su vermemize gerek kalmıyor. Cihaz, bu suyu kullanarak, su hasadı yaparak ve yoğuşmadan su üreterek fidan kökünün topraktaki asıl kaynağına ulaşmasını sağlıyor. Sonuç olarak, su vermeden 100-200-300 yıl veya doğal ömrü kadar yaşayacak ağaç ve sebze fideleri oluşuyor."

21. Yüzyılın en önemli sorunu olan iklim güvenliği ve yaşamın sürdürülmesi tüm ulus devletler açısından önlerinde “azalan enerji kaynakları”, kuraklaşan-çölleşen tarım arazilerine paralel “gıda güvenliği” ve daha da ötesi “kuruyan su kaynakları” mevzuu bulunmaktadır.  Bu sorunu akıllıca yöntemler kullanan ülkeler aşacak ve diğerlerinin önüne geçecektir. Biz de ülkemizin tarımsal anlamada muhtaç olmaması ve yaşam sürdürülebilirliği açısından hızlı hareket etmeliyiz.

Her zaman çevreme gereksiz ve aşırı su tüketimine dikkat edilmesi konusunda uyarıda bulunuyor olmam bazen sinir bozucu oluyor belki ama yarın musluğu açtığında su akmaması kadar kötü bir şey olamaz diye düşünüyorum. Tarımın da büyük oranda su kaynaklarımızı tükettiğini biliyoruz. Bunun için bir an önce hızlıca adım atılması dileği ile.

Hoşça, Dostça ve Sevgi ile Kalın

@muhendishanimingozunden

Arzu BOYACI

2021-03-02

ARSUZ PAZAR-%100 DOĞAL - %100 ÇİFTÇİ

ARSUZ PAZAR-%100 DOĞAL - %100 ÇİFTÇİ

 

arsuz pazar


Organik ürünlere olan ihtiyacımız ve farkındalığımız günden güne artmakta. Pandemi, hastalıklar, değişen iklim koşulları sebebiyle gittikçe düşen yaşam kalitemiz sebebiyle artık hepimiz daha bilinçli seçimler yapıyor, bilinçli tüketici olabilmek adına daha çok araştırma yapıyoruz.

arsuz pazarMarketlerde, sosyal medyada organik ürün etiketli birçok ürün satılıyor ve tüketicinin artık 'organik' ürüne ulaşabilme imkanı çok daha fazla. Peki gerçekten katkısız, doğal, organik adı altında satılan bu ürünler, reklamı yapıldığı kadar organik oluyor mu?

Bizzat şahit olduğum fabrika yakınlarına kurulmuş çokça sözde organik çiftlik gördüm. Bu insanlar maalesef ne kadar uğraşsa da fabrika yakınlarında kurulan çiftliklerin çoğu bu fabrikaların atıkları sebebiyle kendi topraklarında bulaşa maruz kalmakta.

Benimde son zamanlarda organik etiketiyle 5-10 katına satılan ürünler fayda/fiyat olarak araştırdığım bir konuydu. Derken Hatay'ın Arsuz köyünden kendi yaptıkları ürünleri satan bu çiftçilere rastladım. Kurumsal olmadıklarını ve direk çiftçiden tüketiciye ürün sattıklarını, bu yüzden fiyatları ekonomik tuttuklarını ve amaçlarının tüketicinin organik adı altında doğru ürüne ulaşmalarını istediklerini belirttiler. Ben hem niyet hem fiyat hem de iletişim açısından kendileriyle yaptığım ilk alışverişten çok memnun kaldım ve onlara bu şekilde destek olmak istedim.

Şu anda Instagram üzerinden satış yapıyorlar. Özellikle bal, zeytinyağı ve susam tahinleri çok meşhur.
Ballarının içinde şeker bulunmamakta, bu sebeple donma, bozulma gibi bir durum yaşanmıyor, zaten katkısız ve doğal balın bozulması mümkün değil.

Sizde organik ürünleri yerinden sipariş etmeyi tercih eden biriyseniz muhakkak sayfalarını incelemenizi tavsiye ederim. Tüm ürünlerinin olduğu fiyat listesini sayfalarında bulabilirsiniz. Tek tek DM'den sormaya gerek yok, zaten bu DM'den fiyat bildirmek neden var onu hala anlayabilmiş değilim :)

2018-05-20

Dolar Neden Yükselir Neden Düşer?

Dolar Neden Yükselir Neden Düşer?

dolar neden yükselir

Son zamanlarda doların neden yükseldiğine ilişkin bir yazı: Anneye anlatır gibi…
Kısa bir tanımla adına dolar dediğimiz Amerikan parası, ABD merkez bankası (FED) tarafından basılan bir ödeme aracı. Dünyada ne kadar dolar olacağına FED karar verir. Nasıl bizim merkez bankamızın belirli hedefleri ve misyonları varsa (fiyat istikrarı en önceliklisi) FED’in de kendi öncelikleri ve tutturmak istedikleri hedefler var.
FED, kriz zamanlarında piyasayı canlandırmak, işsizliği azaltmak ve büyümeyi sağlamak için bir karar aldı ve piyasaya; “alın size bol bol dolar” dedi. Ama bu paranın faize gitmesini de engellemek istedi ve bu parayı faize koymayın diyerek faizleri de düşürdü (0 ila 0.25 aralığına). Gidin bu parayı harcayın, yatırım yapın, paradan para kazanın, vs. dedi. Bunları yaparken de hem büyürüz hem de bu dolarlarla yapılan yatırımlar büyük istihdam olanağı sağlayacak bu sayede de işsizlik azalacak gibi bir plan yaptı. Dolayısıyla, yıllarca piyasaya ucuzdan bol miktarda dolar saldı.
Peki, bu dolarlar nereye gitti? Altına gitti, kendi iç piyasasına gitti, başka ülkelere gitti, başka ülkelerin borsalarına girdi, vs. Bu başka ülkeler kimlerdi? Yabancı yatırımcıya ihtiyaç duyan ülkeler, gelişmekte olan ülkeler, yani kısacası Türkiye gibi ülkeler. Haliyle bu para tabiri caiz ise yağdı Türkiye’ye. Oh mis gibi ucuzdan dolar. Yabancı elinde dolarla geldi Türkiye’ye, bozdurdu dolarını, TL ile borsaya girdi, TL’den faize koydu vesaire vesaire.
Peki yıllarca süren bu dolar sağanağında bizim ne yapmamız gerekiyordu ve ne yaptık?
Biz bu likiditeyi bulduğumuzda, dolar yağmurunun altında kaldığımızda yapmamız gereken şey; yapısal bir takım iyileştirmeler, uzun vadede bize para kazandıracak teknolojik gelişmeler ve “know-how” barındıran yatırımlardı. Böylece piyasada para kalmayınca, dolar yağmuru kesilince ürettiğimiz bu katma değerli ürünleri satabilir, ülkeyi büyütebilir ve orta gelir tuzağından sıyrılabilirdik. Eğitime, bilime, teknolojiye, bilişime, vs. yatırım yapmış olsaydık, bir Güney Kore gibi teknoloji üreten firmalarımız, bir Hindistan gibi uzay araştırmaları gerçekleştirecek bilimsel altyapımız falan olabilirdi.
Peki biz eğitimi imam hatip açmaktan, bilimi TÜBİTAK’ın başına hayvanat bahçesi müdürleri atamaktan ibaret zannedip, eğitim alanında iyileştirmeler, bilimsel çalışmalar, teknolojik yatırımlar yapmak yerine ne yaptık? Ev yaptık, gökdelen diktik, AVM yaptık, rezidans inşa ettik, vs. Kısacası deli gibi harcadık. Dolarları gömdük inşaata, gömdük lüks araçlara, gömdük başkasının akıllı telefonlarına, tabletlerine. Yahu bu ucuz likiditenin bir sonu olabilir diye düşünmedik hiç… Yani geleceği göremedik, anı en pis haliyle yaşadık. Tüketim toplumu ne demektir iliklerimize kadar hissettik.
Yıllar geçti ve 2013’e geldik. FED yeni bir açıklama yaptı ve dedi ki; “artık ucuz para devri bitti. İyi kötü yıllarca saçtığım paralarla ekonomim biraz düzeldi. Artık daha fazla para saçarsam bu sefer balonlar oluşur. Doları hak ettiği seviyeye yükselteceğim, faizleri artıracağım” yani bu sayede yine tasarruf oranları artsın istedi.
Bu kararı neden aldı?
Çünkü 1) Balonlar oluşabilirdi engellemek istiyordu 2) Tasarruf oranları artmalı sermaye toparlanmalıydı. 3) FED’in bilançosu trilyonlarca dolar oldu bunun bir sonu olmalıydı…
Sonuç olarak Gezi eylemlerinin hemen öncesinde, “tahvil alım programı” adı verilen ucuz para saçma politikasını durduracağını açıkladı. Bu bizim için ilk şok oldu. İnsanlar bu karara hemen tepki verdiler ve dolar yükselmeye başladı. Bu duruma hemen müdahale edemedi bizim merkez bankamız. Sonrasındaki süreçte siyasi gerginliklerle beraber beklentiler o kadar değişti ki dolar 2 liranın üzerini gördü. Bizim merkez bankası da el mahkum doları düşürmek için faizleri 4-5 puan artırmak zorunda kaldı.
Aslında faiz kötü, ürkütücü bir şey değildir. Ayarında, enflasyona uyumlu bir faiz iyidir. Çünkü sermaye toplanır, toplanan sermaye ile yatırım yapılabilir. Faiz bu açıdan iyidir, ama olmaması gereken ve mecburiyetten, istemeden yaptığın faiz artırımı kötü bir durumdur, çünkü faiz yüksek olursa insanlar borç almak istemezler. Borç almayınca da yatırım yapmazlar. Yatırım yapmazlarsa her sene iş gücüne katılan insanlar işsiz kalır. Ya da mesela ev, araç, vs. satın almamaya başlarlar. Eldeki evler, rezidanslar, AVM dükkanları, vs. elde patlar. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın şu günlerde “faiz indir” diye kendini parçalamasının, işi merkez bankası başkanını hainlikle suçlamaya kadar vardırmasının sebebi kabaca budur.
Sonuç olarak, FED  en sonunda bu faizleri, yukarıda anlattığım sebeplerden ötürü, artıracağını ifade etti. Bu durumda neler oluyor bak:
-Yıllarca ucuz dolara alışmış ekonomiden yabancı elini çekmeye başlıyor. Yani yabancı diyor ki, “benim güvenilir merkez bankam da artık bana faiz vermeye başlayacak. Türkiye’de ne işim var artık benim?” Giderken haliyle beraberinde getirdiği dolarlarını da alıyor ve içeride dolar azalıyor.
-Eğer teknolojik gelişmeler yapmış olsaydık, “know-how” değeri olan ürünlerimiz olsaydı, vs. onları dışarı satar yine dolar bulurduk, ama biz doların bol olduğu zamanlarda o parayla ev yaptık, AVM yaptık, rezidans yaptık. Eğitime, teknolojiye, bilime, istihdama para yatırmadık. Şimdi şehirlerin en dışına yaptığımız güya ultra lüks betonları kimse almak istemiyor. Güney Kore gibi akıllı telefon, tablet, vb. bir şey üretebilseydik onları satar yolumuzu bulurduk ama şimdi “Penisium tower kulelerinden” evleri kim alsın, ne yapsın?
-Bu dönemde yaşanan bolluğu, sıcak para akışını, ekonominin bu sayede dirilmesini, bu sahte zenginliği hükümet hep kendinden bildi veya öyle bilinmesini istedi. Benim süper yeteneklerim ekonomiyi uçurdu zannetti ve halkımız da maalesef bunu yedi. Yaşadığı sahte zenginliği hep hükümetin bir başarısı olarak algıladı. Şimdi işler değişince de şaşırıp kaldı.
Ve son olarak diğer başka sebeplerde var elbette…
Petrolün yükselişiyle Türkiye’ye giren ve düşüşüyle Türkiye’den çıkan bir Arap sermayesi mevcut. Buna bir de yolsuzluğun yarattığı olumsuz etkiyi de ekleyebiliriz. Yolsuzluk iddiaları bile güveni sarsıp doların yükselmesine yol açıyor. Bütün bunlara şeffaf olmayışımız, ekonomik özgürlüklerde geldiğimiz nokta, vs. gibi sosyopolitik riskleri de ekleyebiliriz. Maalesef daha kötü günler bizi bekliyor.

2018-04-06

Karbon Ayak İzi Nedir?

Karbon Ayak İzi Nedir?

carbon foot print

Tüketim Alışkanlıklarının İzi

Karbon ayak izi, insan faaliyetlerinin doğada meydana getirdiği karbondioksit miktarıdır. Karbon ayak izi nedir? sorusunu detaylandıracak olursak, örneğin arabanız ile giderken motorun çalışması ile belli bir miktar karbondioksit açığa çıkıyor. Sadece araba için değil fosil yakıtların kullanılması ile açığa çıkan her türlü karbon salımı, karbon ayak izini oluşturuyor. Yiyecek veya diğer ürünleri alırken de bunların üretimi sırasında açığa çıkan karbona katkıda bulunmuş oluyorsunuz.
Karbon ayak izi nedir? Sorusunun cevabı aslında küresel ısınmaya sebep olan bütün aktivitelerin neden olduğu karbon salınımı ile açıklanıyor.
karbon tüketimi

Karbon Ayak İzi Nasıl Ölçülür?

Karbon ayak izi bütün karbon emisyonlarının toplamı olarak ifade ediliyor. Ne kadar karbon salınımına sebep olduğunuz hesaplanırken de günlük, aylık ve yıllık aktiviteleriniz hesaba katılıyor. Genelde yıllık olarak hesaplama yapılıyor. Karbon ayak izini ölçmenin en iyi yolu ne kadar fosil yakıt kullandığınızı ölçerek hesaplanabiliyor çünkü en büyük karbon ayak izine sebep olan etken fosil yakıtlar olarak öne çıkıyor.

İklim Değişikliği ve Karbon Ayak İzi

Küresel ısınmaya sebep olan sera gazlarının hepsi birden karbon ayak izini oluşturuyor. Bu gazlar da insanlığın doğal, bireysel ve toplumsal ihtiyaçlarını karşılamak için yapılan tüm aktiviteler sebebi ile ortaya çıkıyor. Günümüzde karbon salımı için en büyük etken sanayi olarak biliniyor. Özellikle de plastiğin üretilmesi ve işlenmesi, en fazla karbon salınımına sebep olan etkenlerden.
Atıkların geri dönüşmemesi ve dünyaya kullandığımız kaynaklarını telafi etme şansını vermemiş olmamız da çok büyük bir çevre tahribatına sebep oluyor. Bunun etkilerinin sebebi büyük çaplı olurken aynı zamanda bir ürünü satın almak veya bir yaşam tarzını benimseyerek bireysel olarak da dünyaya zarar veriliyor.
Karbon ayak izine sebep olan etkenler arasında birincil yani doğrudan ve ikincil yani dolaylı sebepler bulunuyor. Bu iki etken aslında aynı tüketim döngüsü içinde yer alıyor. Bir plastik ürün aldığımızda bununla birincil derecede karbon ayak izine sebep oluyoruz. Ürünü almamızdaki ikincil etkiler ise ürünün üretim ve taşıma gibi süreçlerinde ortaya çıkan sonuçlar ile açıklanıyor. Ürünü almadan önce ham madde bölümünden başlayıp işlenmesine ve son tüketiciye kadar gelmesine kadarki süreç ile birlikte üretilen diğer ürünleri de düşününce karbon ayak izinin nasıl arttığı daha iyi anlaşılıyor.
karbon footprint
Arabanız ile bir yerden bir yere giderek karbon ayak izine olumsuz bir katkıda bulunmuş oluyorsunuz. Bu sizin birincil katkınız oluyor. Arabanın üretilmesi sırasında açığa çıkan karbon ya da kullandığınız fosil yakıtların işlenmesi sırasındaki karbon salınımı daha büyük çapta bir etki olarak açığa çıkıyor. İkinci derece de karbon ayak izinin artmasına bu şekilde katılım sağlıyorsunuz.
Tarımsal üretim, hayvancılık, yapılaşma, orman ürünleri ve deniz ürünleri insanlık olarak ihtiyaçlarımızı karşılamak için bulunuyor. Karbon ayak izi nedir? Denince de bütün bu üretim alanlarında ortaya çıkan karbondioksit salınımını göz önünde bulunduruyoruz. Özellikle orman alanlarında yapılan uygulamalar karbon ayak izinin artışına sebep olurken telafisi de olmayacak bir yola girilmiş oluyor.
Şu anda dünyanın telafi edebileceğinin çok üzerinde bir tüketim çağında bulunuyoruz. Böyle giderse doğal kaynakların son bulması ve temiz tatlı su kaynaklarının hızlı bir şekilde yok olacağından bahsediliyor. Bunun olmaması için de hem hükümetlere hem de bireylere oldukça fazla sorumluluk düşüyor.
Karbon salınımına hem birincil hem de ikincil olarak katkıda bulunmamak için de bilinçlenmek ve duyarlılık gerekiyor.

2018-02-09

EDİRNE'DE SICACIK BİR MOLA. MOLA KAHVALTI SALONU.

EDİRNE'DE SICACIK BİR MOLA. MOLA KAHVALTI SALONU.

kahvaltı mekan



Sitenin ilk mekan araştırma yazısı güzel ülkemizin, mütevazi ve samimi topraklarından geliyor. Özümüz öyle güzel ki.. İnsan nerede olursa olsun kendini evinde gibi hissetmek evvel bir ihtiyaç oluyor :)

Son zamanlarda Edirne'ye yolum sıklıkla düştü.. Böyle samimi, böyle güzel insanlar olduğunu görüpte sarılmaklar geçiyor içinizden burada.. Daha ilk ziyaretimde ise lokal bir kahvaltı arayışıyla bu güzel mekana yolumu düşüren tüm rastlantılara hala bir teşekkürü borç biliyorum!

Edirne Mola Cafe sizlere benim bayılarak yediğim ve şiddetle tavsiye ettiğim acılı menemeninden, çeşit çeşit kahvaltılıklarına, serpme istemeyenler için önce gözü doyduran kahvaltı tabaklarına kadar herşeyi büyük bir keyif ve uzun yıllar biriktirmiş oldukları tecrübe ile sunuyor.

edirne kahvaltı

Aslına bakarsınız hizmet sektöründe bu kadar çeşit varken size en önemli ve en güzel farkı 'Sizi müşteri değil, misafir gibi' hissettirerek yapıyorlar.. Zaten siz kahvaltınızı yaparken, gelen müşterilerin mekan sahipleri Fatma Hanım ve Fevzi Bey hatta tatlı garsonları Hasan ile iletişiminden de ne kadar içten bir yerde olduğunuzu hemen anlıyorsunuz!


edirne kahvaltı mekanları

Yaz ayları için dışarıda bulunan masaları ile sizleri ağırlayan cafe minik olduğu kadar sirkülasyonun yoğun olması sebebiyle yer kaygısı yaşamadan rahatça gidebileceğiniz bir yer.

Fiyat/fayda dengesi olarakta İstanbul'dan giden biz alışmışlara, yüz güldüren ekonomik rakamları ile hiç mi hiç üzmüyor.. 

Dedim ya müşteri değil misafir.. Misafire ikramda da hizmette de sınır burada bulunmuyor..

Vedat Milör gibi yazamadıysam da bende sonradan gurmelik yaparak size ısrarla yolunuzu Edirneye ve bu güzel cafeye düşürün diyorum! Edirne merkezde ciğercilere ve Selimiye Camiiye komşu lokasyonu ile günün kahvaltısı için lokal bir adrese şans ve bana hak verin :)
mola cafe edirne

Efendim nereye giderseniz gidin, enerjisi yüksek, siz geldiğiniz için gülümseyen insanların olduğu yerlere gidin. Kahve bahane, samimiyet ne şahane bir şey!

Mola Kahvaltı Salonu: Sabuni mah. Kuyumcular sok. no:6 Edirne Merkez Bedesten Çarşısı Yanı
05422179190

G.

2018-01-04

Dijital Şiddet!

Dijital Şiddet!

selfie

Yeni bir şiddet türü ortaya çıkıyor. Aslında pek yeni de sayılmaz. Dijital çağ başladığından, özellikle sosyal medya yaygınlaştığından beri bu şiddet vardı. Ama çok az dile getirildi. Bunda şiddeti uygulayan kişilerden çekinmenin etkisi büyük.

Masum gibi görünen şiddetlerden bazıları:
  • Kiminle arkadaş olup olamayacağınızın söylenmesi: Size, kiminle arkadaş olup olamayacağınızı söylüyorsa, bazı arkadaşlarınızı silmenizi talep ediyorsa veya direk kendisi siliyorsa bu bir dijital şiddettir. Çiftler arasında yaygındır. Sıkıntının oluştuğu platformlar: Telefon rehberi, facebook, instagram, hatta LinkedIn...

  • Sosyal medya hesabına ortak olmak istemesi: En rahatsız edici şiddettir. Sosyal medya şifrenizi isteme veya çalma yolları bulması; bunun sonucunda hesaplarınızı kullanmak istemesi bir diğer dijital şiddettir. Söylemeye gerek yok, birbirine güven problemi yaşayan çiftler arasında yaygındır. Ortak kullanılan hesapları bundan hariç tutabiliriz. Sıkıntının oluştuğu platformlar: facebook, instagram, twitter... 

  • Sürekli mesaj atılması veya arama yapılması: En itici dijital şiddettir. Karşılık vermediğinizde aranmaların ve mesajların daha da artması rahatsız edici bir tacizdir. Sıkıntının oluştuğu platformlar: telefon, sms, whatsapp, .... 

  • İstenmeyen şeylerin paylaşılması: Hoşunuza gitmeyecek veya sizi utandıracak şeylerin paylaşılması. Mesela çirkin çıktığınız bir fotoğrafınızın uyarmanıza rağmen paylaşılması ve etiketlenmeniz. Veya özelde mesajlaşmak, konuşmak varken direk duvarınıza tuhaf şeyler yazılması. Sadece arkadaşlarınız değil Facebook'u yeni keşfeden göbekli dayınız veya sürekli Mevlana'nın sözlerini paylaşan teyzeniz de bunu yapabilir. 

  • Telefonunuzun karıştırılması: Sizi kontrol etmek için arama, mesaj ve fotoğraflarınıza bakılması. Sizden sürekli konumunuzun gönderilmesini istenmesi birer dijital şiddettir.

dijital şiddet

Dijital şiddetin eş, dost, akraba, sevgili bahanesiyle sizlere uygulanmasına izin vermeyin.
Bunların yapılmasıyla bu bağların kuvvetlendiği görülmemiştir.


2017-12-23

Bilgisayar Bilimcisi Gözüyle Kripto Para ve Yatırımcıya “Tavsiye”ler..

Bilgisayar Bilimcisi Gözüyle Kripto Para ve Yatırımcıya “Tavsiye”ler..

bitcoin

Bitcoin çıldırmış. Zirveden zirveye koşuyor. Bir yıl içinde bir adet Bitcoin’in fiyatı bin dolardan 19 bin dolara çıktı.
Dünyadaki borsalar da coştu. Bitcoin ile aynı derecede değilse de zirvelere ulaşıyorlar. Trump, “Ben seçildikten sonra ABD borsası 49 defa rekor kırdı” diye bas bas bağırıyor.
Karl Marx çok eskiden bu olayları anlatmıştı: Kapitalist sistemde kâr oranlarının düşme eğilimi var. Kâr oranları düşünce sermayedarların birbirinden çalma, spekülasyon yapma eğilimleri daha güçlü olur. Yani artı değer üret(tir)mek yerine artı değer çalmak daha tatlı olmaya başlar.
Bu yüzden borsa, emlak ve saire balonları büyük krizlerin habercisidir. Kripto para balonları da.
Tabii ki krizin zamanı hiçbir zaman önceden bilinmez. Kriz bilindiği anda bütün spekülatörler satış için çırpınmaya başlar ve bu da krizin kendisi olur.
Yeni kripto paralarının bir şekilde kapitalist sisteme meydan okuduğu ya da alternatif oluşturduğu iddiaları var ortada. Satoshi Nakamoto takma ismini kullanıp Bitcoin’i icat eden insan (yada insanlar), 2008 finansal krizdeki merkez bankaların rolünden bahsetti(ler). Nakamoto’ya göre güvenilmez merkez bankaları yerine başka bir sistem gerekiyor.
Öte yandan bir başka kesim ise “özgür yazılım” ve “açık teknoloji” argümanlarını kullanarak Bitcoin ve diğer kripto paraların devlet karşıtı niteliklerine vurgu yapıyor. Kripto paraların kapitalist sistemi yıkmadan ona alternatif olacak yeni bir piyasa yarattığı öne sürülüyor.
Kripto para nasıl çalışır?
bitcoin
Önce kripto paraların nasıl çalıştığına bakalım. 
Bitcoin ve diğer kripto paralar ilginç bir teknoloji kullanıyorlar. Sisteme göre her para birimi büyük ve tek bir sayıdır. Bu sayılar ve sahiplerinin kaydı genel ve açık bir defterde tutuluyor. Para birimlerin kayıtlarının tutulduğu defterindeki imzalar birer matematiksel problemin çözümü olan sayılar. Bu çözümler çok zor bulunan ama kolayca doğrulanabilen sayılardır.
Bu tür bir problem için örnek verelim. Çok büyük iki sayı düşünün, diyelim 500 haneli sayılar. Bu iki sayıyı birbiriyle çarp ve çıkan sayıyı yayınla. Artık problemi sorabiliriz: Çarpımları bu sonucu veren bu iki sayı nedir? Böyle bir problemin çözümü için çok vakit gerekiyor; hızlı bir yöntem bilinmiyor. Ancak problemin çözümünü bulduktan sonra sonucun doğruluğunu kontrol etmek çok kolay.  Sadece ortaya çıkan iki sayının çarpımını alıp büyük rakama eşit olup olmadığını bakmak yeterli.
Kripto paralarda kullanılan problemler bundan farklı ancak prensip aynı. 
Kripto paraların değerli olabilmesi için kopyalanamamaları lazım. Yani bir para sahibi parasını başkasına aktarırken, inkâr edilemez ve tekrarlanmaz bir transfer yapabilmeli. Sadece sayı oldukları için eğer bir kontrol mekanizması yoksa para birimleri rahatça kopyalanabilir. Geleneksel paralar için merkez bankalarının tuttuğu kayıtlar da aynı rolü oynuyor.  Bir bankadan çıkan para başka bankaya girer. Aynı para iki ayrı bankaya gönderilemez. Hesapları merkez bankası tutar. Kripto paraları için bir merkez bankası yok. Onun yerine Bitcoin piyasasında yer alan her oyuncu tarih boyunca olmuş olan bütün transferlerin kayıtlarını tutuyor, yani her oyuncu merkezi defterin bir kopyası tutuyor. Her transfer bütün oyunculara ilan ediliyor, oyuncular bunları doğrulamak için problemi çözüp şifre üretiyorlar; harcadıkları çaba için belli bir miktar Bitcoin’e sahip oluyorlar. Bu oyunculara “madenci” deniyor. Bütün sistemin güvenliği oyuncular arasındaki çoğunluktan tek bir ortak kaydının oluşmasından kaynaklanıyor. Böylece merkezi bir otorite olmadan para transferlerinin inkar edilemez ve tekrarlanamaz olması sağlanıyor. 
bitcoin
Blockchain teknolojileri
Bu tekniğin ismi Blockchain. Blockchain teknolojisi ilginç. Artık para dışında başka kullanımlara da hazırlanıyor. Gayri merkezci olmayan "dağıtık" (distributed) bir ortak veri tabanı oluşuyor. Veri tabanının güvenliği ve konsensüsü bir tür kripto imza teknolojisiyle sağlanıyor. Örneğin inkâr edilemez ticari sözleşmeler için Blockchain kullanılması planlanıyor.
Dağıtık veri tabanlarının başka bir örneği olan “Git” gibi uygulamalar toplumda rekabet değil, paylaşıma yardımcı olabilir. Git, yazılım geliştirilmesindeki işbirliği için kullanılan bir yazılım. Blockchain’de olduğu gibi her oyuncu bütün veri tabanını tutuyor. Yazılımcılar yazılımı değiştirdikçe bütün değişimleri birbiriyle paylaşıyorlar. Paylaşılan verilerin tutarlılığı kripto teknikleri kullanılarak sağlanıyor. Bu yöntemle binlerce kişi uyum içinde aynı program üzerinde çalışabiliyorlar, etkin bir işbirliği yapabiliyorlar. Linux Kernel ile başlayan bu yöntem artık dünyadaki yazılım geliştiricilerinin yüzde 40’ı tarafından kullanılıyor. 

Bitcoin çevre felaketi

Ancak Bitcoin’in Blockchaininde bu eşgüdüme yönelik çözümden farkı bir güven meselesi var. Blockchain tabanlı kripto paralar altında yatan mantık güvene değil güvensizliğe dayanıyor. Blockchain’de “Proof Of Work” kavramı yani bilgisayarlarda zor iş yaparak kayıtların oluşturulması sahtekârlığı fazla pahalı hale getiriyor. Sahte iş yapmak isteyenler piyasada çoğunluk olacak kadar oyuncu yaratıp bütün işlerini yapmak zorundalar. Astarı yüzünden pahalı olur, değmez. Sistemin güvenliği bu nokta üzerinden sağlanıyor. 
Ancak bu yöntem Satoshi Nakamoto’nun işin başında iddia ettiği gibi ucuz olmuyor. Bitcoin madenlerinde on binlerce, yüzbinlerce özel yapım madencilik bilgisayarları kullanılıyor. Bunlar inanılmaz miktarda elektrik tüketiyorlar. Şu anda sadece Bitcoin üretimde kullanılan elektrik olan İrlanda Cumhuriyeti’nin toplam elektrik tüketimden fazla. Aslında 159 ülke Bitcoin üretiminden daha az elektrik tüketiyor. Bitcoin fiyatı arttıkça daha güçlü daha büyük madenler kurulacak. Bitcoin algoritması gereği madencilik için kullanılan bilgisayarın gücü arttıkça, bir Bitcoin üretmek için (ya da bir transfer gerçekleştirmek için) kullanılan elektrik miktarı giderek artıyor. Aynı tempoyla bu işlere devam edilirse bir kaç sene sonra dünyanın elektrik üretimin hepsi Bitcoin madencilikte kullanılacak. Bitcoin madenleri ya elektriğin ucuz (ve kirli) olduğu Çin gibi ülkelerde ya da bilgisayarların soğutulmasının kolay olduğu İzlanda gibi ülkelerde yoğunlaşıyor.
Yani Bitcoin bir çevre felaketidir.
Bu inanılmaz enerji israfı Bitcoin altında yatan birbirine güvenmeyen eşit oyuncular mantığına bağlı. Bize “İyi, Kötü, Çirkin” filminin son sahnesini hatırlatıyor. Oyuncular birbirine vurmaya çalışıyorlar ama ellerindekiler tabanca değil, termik santral. Güvensizlik esastır ve geliştirilen teknolojinin esas niteliği bu güvensizlikten kaynaklanıyor. 

Çözüm “zenginlere güvenmek” mi?

Bitcoin tipi Blockchain’lerin enerji sorununu çözmek için yeni önerilen bir Blockchain tipi var. Etherium blockchain bu yeni sisteme geçiyor.  “Proof of Work” (yani zor iş yaparak transferleri doğrulamak) yerine “Proof Of Stake” kullanıyorlar. Bu çok daha ucuz bir yöntem. Harcanan boş emeğe güvenmek yerine piyasada en fazla kripto paraya sahip olan zenginlere güveneceğiz. İngilizcede “Trust the rich, what could possibly go wrong?” Türkçesi “Zenginlere güvenin, ne kadar kötü olabilir ki?” Bizim gibi zengin olmayanlara bu iddia fazla ikna edici gelmeyebilir.
Kripto paralar ile kapitalist sistemden kaçış yok. Bitcoin madenleri sermayedarların elinde. Şimdi Chicago Mercantile Exchange borsasında Bitcoin Futures piyasada alınıp satılıyor. Resmiyet geldi ve yine zenginler ağırlıklarını koyacaklar.

Bitcoin gerçekten para mı?

Para olarak kullanılabilen şey paradır. Yani bir şey, onunla kolayca alışveriş yapabildiğiniz ölçüde paradır. Bu nitelik iki yoldan sağlanabilir. Birincisi eski yöntem; kullanım değeri de olan bir şeyin alışverişlerde değişim amacıyla da kullanılması. Mal para da denilen bu sistemde en çok kullanılan şeyler değerli madenler, altın ve gümüş oldu. İkincisi kağıt para, banknot sistemidir. Günümüzde yaygın geçerliliği bu yöntemde bir devlet, özel basılmış bazı kağıtların alışverişlerde değişim aracı olarak kabul edilmesini sağlamasıdır. Kapitalist sistem içinde bu iki şeyden yoksun olan para er ya da geç para olmaktan çıkar. Örneğin Zimbabwe devleti kendi parasına sahip çıkamadığı için Zimbabwe’nin kendi parası artık yok. 2009 yılında 100 trilyon Zimbabwe doları ile bir ekmek bile alınamayacak duruma geldikten sonra Zimbabwe doları tedavülden kaldırıldı.
Yaratılan ve fiyatı fırlayan kağıt parçaları hem 1929 hem 2008 finansal krizlerinde rol oynadılar. Merak edenler için John Kenneth Galbraith’in yazdığı “Büyük Kriz 1929” kitabını tavsiye ederim.[i]Goldman Sachs’un yarattığı yatırım fonlarına yatırım yapan yatırım fonlarının hisselerinin yükselişini (ve nihai olarak çökmesini) çok güzel anlatıyor. Evet, aynı bildiğiniz Goldman Sachs hem 1929 hem 2008 yılında benzer bir rol oynuyordu.
Ve sebep değil ama hastalığın en belirgin semptomu finansal balonlardır.

Bitcoin’den para kazanalım mı?

Kripto paralarının devletin gücüne ya da altın gibi somut bir kullanım değerine bağlı olmadıkları için sadece ve sadece bir "Ponzi" Scheme'in hisseleri gibi. Türkçe'de "saadet zinciri" deniyor. Bir Ponzi Scheme'de eski yatırımcıların kârları yeni yatırımcıların paralarıyla sağlanıyor. Scheme büyümeye devam ettikçe herkes kârlı çıkıyor. Büyümenin hızı bile düşerse felaket oluyor. Bebeği ellerinde son tutanlar, yani en son giren yatırımcılar her şeylerini kaybediyorlar. 1980'lerin yarattığı bankerzedeler gibi. 
Para kazanan da oluyor tabii. Bulgaristan devleti mafyanın elindeki önemli bir miktar Bitcoin’e el koydu. Hızlı yükselen Bitcoin dolar fiyatıyla el konulan Bitcoinlerin değeri Bulgaristan devletinin toplam birikmiş borcunun %25’ine eşit. Şimdi, Bitcoin fiyatında korkunç bir düşüş yaratmadan satabilirlerse tabii.[ii]
Hayaller arkasında bir gerçek var; para kazananlar piyasaya giren yeni yatırımcılardan para kazanıyorlar. Bitcoin madenleri değer üretmiyorlar. Değeri (ve çevreyi) yok ediyorlar. Ponzi’den memnun kalan erken çıkan yatırımcılar vardı. Ponzi’nin kendisi uzun yıllar hapiste kaldı. Yine Ponzi hapisteyken hayal kuran yatırımcılar paralarını Ponzi’nin eline vermeye çalışıyorlardı.

Kripto hayallerinin tehlikeleri

Bu makalenin ilhamı internette dolaşan web sitesi sahiplerine yönelik şu çağrı:
“Sitenize eklenecek küçük bir Javascript kod parçacığıyla ziyaretçileriniz bu kolektif topluluğa katılıp Monero üretimine katkıda bulunabilirler. Ziyaretçilerin bu aşamada bir kaybı veya kazancı olmayacaktır. Site sahibi olarak elde edilen gelirin %70'ini Monero şeklinde alacak, dilerseniz bunu gerçek paraya çevirebileceksiniz.”
Monero kripto paralardan biridir. Önerilen uygulama, web sitenizi ziyaret edenlerin bilgisayarlarının gücünü (ve elektriklerini) kullanarak kripto para madenciliği yapmak. Hem de sol web sitelerine öneriliyor. 
Böyle bir şey yapmak hırsızlıktır. Web sitesi ziyaretçisinin elektriği habersizce kullanılıyor ve bundan elde edilen gelir site sahibine kalıyor. Hırsızlık olduğu için ahlaksızdır. Üstelik “hırsızlık” işe yaramayacaktır. Bu küçük hırsızlık mega kripto para fabrikalarıyla rekabet edemez.

Türkiye’nin de yatay parası var

Devletten bağımsız üretilen para illa ilerici bir şey değildir. Türkiye'de uzun süre önce üretilen ve kullanılan böyle bir yatay para var; çek-senet. Bir çek/senet yazan biri para yaratıyor. Bu kağıt, para gibi dolaşıyor. Kitap dağıtımcısı yayınevine 6 aylık bir senet veriyor, yayınevi bu senedi matbaaya, matbaa kâğıtçıya… Senet dolaşan bir para oluyor.. Merkez Bankası bu paranın yaratılmasını ve  miktarını tam olarak kontrol edemiyor. Bu para ve devletin parası arasında bir ilişki var ama bu ilişki her zaman bire bir değil. Devlet bu paranın arkasında tam etkin bir şekilde durmadığından başka bir güç bu rolü üstleniyor; Çek-senet mafyası. Gayri resmi para için gayri resmi emniyet güçleri.
Kripto paraların devletten bağımsızlıkları, çek-senedin bağımsızlığından çok farklı bir şey değil. Tahminen ya mevcut devletler bu paralara sahip çıkacak ya da gayri resmi güçler; aksi halde bu paralar yok olacak.

Oyuncak parası

Bitcoin’in spekülatif balonu yüzünden her gün yeni kripto paralar mantar gibi ortaya çıkıyor. Onlardan biri Walt Disney şirketi tarafından oluşturuldu. İsmi Dragonchain[iii]. Yani bugün Rupert Murdoch'un "eğlence" imparatoluğunu 60+ milyar dolara satın alan Disney kripto para da kuruyor.
İngiltere'de eskiden çocuklara verilen ucuz ve dakik olmayan kol saatlere üzerindeki resimler yüzünden Mickey Mouse saatleri derdik. Ondan sonra kalitesiz, ömrü uzun olmayacak olan her ürün için İngilizcede "Mickey Mouse" lafı kullanılmaya başlandı.
İşte kapitalizmin bize son getirdiği yenilik (Walt Disney şirketi aracıyla): "Mickey Mouse" para.

Yatırımcıya tavsiye

Kişisel ve ahlaki nitelikli bir tavsiye verebilirim: Kripto paradan şimdiye kadar kâr ettiysen piyasaya yeni girenlere kripto paralarını sat ve elde ettiğin gerçek parayı istediğin hayır işleri için kullan. Bence şu sıralar "çok para kazanacağım" diye düşünerek bu piyasaya giriş yapanlar çok zeki olmayan bir karar veriyorlar ya da iktisadi bir terimle söylersek çok risk severler. 
Özel olarak bildiğim bir şey yok. Ama bana sorarsanız bu saatten sonra kripto paradan uzak durmak lazım. Para senin, karar senin.
BM FAO (Yemek ve Tarım Örgütü) verilerine göre dünyada nüfusun onda biri hasta olacak düzeyde aç. İnsanlığın, dünyanın, doğanın, çevrenin kurtuluşu piyasa, güvensizlik ve rekabete değil; dayanışmaya, paranın yok edilebileceği bir sistemin kurulmasına bağlı.
Chris Stephenson

2017-12-17

ŞİMDİ DÜŞÜN NELER EKLEMEK İSTERDİN?

ŞİMDİ DÜŞÜN NELER EKLEMEK İSTERDİN?

nazım hikmet sözleri

Evet 2017 bitiyor.. Gelmesine heyecanlanmadığım fakat gitmeden nefesimi kesen anlar yaşatan bir yıl.. Tabi şimdi kendisini böyle kuru kuru tanıtmak bir tutam saygısızlık olsa da, beklentim olmayan bir yılın bana çaktırmadan öğrettiği çok şey olmuş.

Durup sabahın 04:30'unda durum değerlendirmesi yapsam da benim değerlendirmelerim, elinde ki kitabı 20 kez okuyup bahsi geçen ülkeye bir kere bile gitme cesaretinde bulunmamış birinden farklı değil..

Aslında bu yazı da tek tek şunları ekleyelim bunları çıkaralım, 49 kez herşey çok güzel olacak diyelim, 7 dolunayda şans mantraları, yeni yıl totemleri yapalım vs. vs.gibi klişe tarifler yazıcaktım fakat anladım ki, hayat denen şeyin bir reçetesi, bir formülü, bir doğrusu yok.

Yapmam dediğiniz şeyin tam ortasında kendinizi bulmuşken, doğru/yanlış/iyi/kötü/çirkin yalnızca kelime anlamları/sözlükteki lokasyonları bakımından yerini koruyor..

Yani öyle parametreler var ki size tüm büyük sözlerinizi iade edip yerine kalbinizin olmasını istediği yeni olgular yaratıyor..

İnsan kalbini susturdukça daha yavan anılar, daha gülümse çekiyorum anlar biriktiriyor.. Sonra sesi biraz açıp, dinlemeye koyulunca görüyor ki, gitti zannettiğiniz tüm duygular/heyecanlar/cesaretler orada duruyor. Yalnızca insan neyin içinde olduğunu dışarı çıkıp bakmadan göremiyor.

Yıldan çıkmadan siz bir kendinizden çıkın, şöyle dönüp bir bakın neyin içine hapsolmuşsunuz, raflarınızda neler tozlanmış, neler pırıl pırıl gözlerini dikmiş sizi beklemiş.. Kalbinizi bir daha sessizliğe hiç alıştırmayın ki, güzel bir beste ile, yoldan geçerken birinin mırıldandığı şarkıyı ayırt etmeyi bilsin.. (Bu sırada dinlemeniz istenilen şarkı https://www.youtube.com/watch?v=hn3wJ1_1Zsg ) Hiç bir şey olmazsa sizin binlerce kez kırıldı demenize daha fazla kırılmayıp, 2018 de sizin bile inanamayacağınız şeylere cesaret etsin. Hemde her seferinde aynı istekle..

Dilerim bu yıl filmler de görüp imrendiğiniz herşeyin başrolü siz olursunuz ve kadehinizi hep mutluluklara kaldırır, özgür yarınların pencerenizden ayrılmayacağı topraklarda yaşarsınız..

Listenizde, aklınızda, karışıklıklarınızda ne olursa olsun, yeni yılınızda iyi içinizde, her an yeniden başlama cesareti yanınızda olsun..

Yeni yılınız kutlu hep birlikte olsun!

G.